Roadsidestone masons’ marks of the Radom region from the late 19th to the mid 20th century
Paweł Puton
Ośrodek Kultury i Sztuki „Resursa Obywatelska” w Radomiu
Radomskie Towarzystwo Naukowe
pawel.puton@resursa.radom.pl
Tom VI, 2023, s. 129−147
DOI 10.58332/RSH2023t6c2
Artykuł prezentuje wyniki inwentaryzacji i badań dotyczących występowania w regionie radomskim – rozumianym jako obszar ograniczony biegami rzek Drzewiczki, Pilicy, Wisły i Kamiennej oraz Garbem Gielniowskim – kamieniarskich sygnatur na obiektach małej architektury sakralnej, tj. przydrożnych kapliczkach, figurach i krzyżach. „Podpisy” rzemieślników branży kamieniarskiej wykonane zostały w okresie od schyłku XIX do połowy XX wieku. Udokumentowano 104 takie sygnatury, reprezentujące 33 różne warsztaty (oraz kilka niezidentyfikowanych, zatartych znaków). Liczbą zachowanych sygnatur wyróżniają się warsztaty radomskich kamieniarzy Piotra Leona i Józefa Staniszewskich (ojca i syna) oraz Franciszka Hebdzyńskiego.
sygnatury kamieniarskie, kapliczki, figury, krzyże, region radomski
This paper presents results of cataloguing and research on stone masons’ marks present in Radom region – confined to the area between Drzewiczka, Pilica and Vistula (Wisła) rivers, and Gielniów Hillock (Garb Gielniowski). Those marks are carved into stone, used to build small roadside sacral objects such as shrines, figures and crosses. The specific „signatures” were made by craftsmen within 50-60 years, between the end of 19th c., and the middle of 20th c. The author managed to document 106 marks, representing 35 techniques, plus a bunch of them worn-away and impossible to identify. Among all the preserved marks, numbers of those made by Piotr Leon and Józef Staniszewski (father and son) and Franciszek Hebdzyński, are outstanding. The author draws our attention to necessity of preserving the „signatures”, so fragile and affected by many destroying factors, including human activities.
stone masons’ marks, shrines, figures, crosses, Radom region